Klub Przyjaciół Grodna i Wilna zaprasza na prelekcję Mariana Pacholaka w Klubie Muzyki i Literatury we Wrocławiu pt. „Cmentarz żołnierski na Rossie i mauzoleum Marszałka Józefa Piłsudskiego”14 listopada (czwartek) 2024 roku o godz. 16.00 
Historia cmentarzyka wojskowego przy Starej Rossie (z lewej strony głównej bramy nekropolii) zaczyna się w kwietniu 1919 roku, w czasie wojny polsko-sowieckiej oraz walk o Wilno i ziemię wileńską. Definitywnie kwestia przynależności miasta do Rzeczypospolitej została rozstrzygnięta po zwycięskiej bitwie warszawskiej, gdy w październiku 1920 roku, przeprowadzona została operacja wojskowa, podczas której generał Lucjan Żeligowski (1865–1947), upozorowawszy niesubordynację wobec Naczelnego Wodza, zajął Wilno i jego okolice, proklamując tym samym powstanie Litwy Środkowej, która została przyłączona do Polski. Ranga wileńskiego cmentarza, prochów pokoleń trwających na straży polskiego ducha, sprawiła, iż na nim zadecydowano wówczas pogrzebać ciała żołnierzy walczących o wolność Wilna. W lewo przed bramą główną, u parkanowego muru, założono nową kwaterę. Powstały kopce mogilne, kryjące, podczas uroczystego pogrzebu 24 kwietnia 1919 roku, dwadzieścia siedem trumien (w każdym grobie składano pięciu poległych), z drewnianymi krzyżami, określane jako „mogiły brackie”. W kolejnych latach do „szeregu drewnianych krzyży” doszły – jak zapisywał Juliusz Kłos (1881–1933) w wileńskim przewodniku z 1923 roku (s. 227): „[…] mogiły żołnierzy, oficerów, szeregowych ochotników różnego wieku, stopnia i dostojności, którzy zginęli przy zdobywaniu Wilna, i Ci co poumierali z ran w szpitalach wileńskich w latach 1919–1920 oraz Ci, którzy poginęli przy wtórnym zdobywaniu Wilna przez wojska generała Żeligowskiego w październiku 1920 roku”.
|
Spotkanie transmitowane online
Uroczysty koncert w 234. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja